ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΚΑΙ pH ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ
Το έδαφος έχει pH που κυμαίνεται από την τιμή 4 έως την τιμή 8. Τα ασβεστολιθικά εδάφη, τα οποία περιέχουν ορυκτά του ασβεστίου έχουν pH μεγαλύτερο από 7, ενώ τα βαλτώδη ή τα ηφαιστειογενούς προέλευσης, τα οποία περιέχουν ορυκτά του αργιλίου ή του πυριτίου, έχουν pH μικρότερο από 7.
To pH καθορίζει τη γονιμότητά του εδάφους και το είδος των φυτών που ευδοκιμούν και μπορούν να καλλιεργηθούν σε αυτό. Κάθε είδος φυτού ευδοκιμεί σε έδαφος διαφορετικής οξύτητας και έτσι οι αγρότες πρέπει να ρυθμίζουν το pH του εδάφους ανάλογα με την καλλιέργεια.
Με τη βροχή το έδαφος εμπλουτίζεται με κατιόντα υδρογόνου (Η+), οπότε γίνεται πιο όξινο.
ΤΑ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ
Το έδαφος περιέχει άλατα, τα οποία είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη των φυτών. Τα φυτά προσλαμβάνουν με τις ρίζες τους τα απαραίτητα ιόντα για την ανάπτυξή τους και το νερό. Η εντατική καλλιέργεια των εδαφών εξαντλεί τα αποθέματά τους σε θρεπτικά συστατικά και κυρίως σε αζωτούχες ενώσεις που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη των φυτών.
Το έδαφος χάνει τα θρεπτικά συστατικά του και κυρίως το άζωτο, γιατί:
- το καταναλώνουν τα φυτά,
- τα αμμωνιακά ιόντα σε βασικό περιβάλλον γίνονται αμμωνία, η οποία εξατμίζεται,
- τα νιτρικά άλατα είναι ευδιάλυτα στο νερό και παρασύρονται με τη βροχή.
Για να αναπληρωθούν τα θρεπτικά συστατικά του εδάφους προστίθενται είτε στη μορφή λιπασμάτων, είτε με εναλλαγή των καλλιεργειών (αμειψισπορά).
Η εναλλαγή καλλιεργειών και κυρίως η καλλιέργεια ψυχανθών (όπως τα φασόλια, ο αρακάς, τα κουκιά) εμπλουτίζει το έδαφος με άζωτο και ταυτόχρονα ελέγχει την ανάπτυξη παρασίτων και φυτικών ασθενειών.
Τα λιπάσματα είναι μείγματα ουσιών τα οποία προστίθενται στο έδαφος, για να αναπληρώσουν τις ουσίες που καταναλώνουν τα φυτά.
Διακρίνονται σε οργανικά βιολογικά λιπάσματα (κοπριά, guano) και ανόργανα λιπάσματα βιομηχανικής παραγωγής.
Τα βιομηχανικά λιπάσματα περιέχουν συνήθως τρία θρεπτικά συστατικά (το άζωτο, το φωσφόρο και το κάλιο) με τη μορφή νιτρικών, φωσφορικών, χλωριούχων αλάτων του αμμωνίου και του καλίου. Χαρακτηρίζονται με τρεις αριθμούς που δείχνουν την περιεκτικότητα κατά σειρά σε άζωτο (Ν2), φωσφόρο (ως P2Ο5) και κάλιο (ως K2O).
Τα λιπάσματα παίζουν καθοριστικό ρόλο στην παραγωγή επαρκούς ποσότητας τροφίμων, αλλά η αλόγιστη χρήση τους προκαλεί σοβαρά περιβαλλοντικά, αλλά και οικονομικά προβλήματα.
ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Όταν τα λιπάσματα χρησιμοποιούνται είτε σε μεγαλύτερες ποσότητες από αυτές που μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα φυτά, είτε σε εποχές που δεν τα απορροφούν έχει ως αποτέλεσμα να διαλύονται με τις βροχές, να μολύνουν τους υδροφόρους ορίζοντες και να καταλήγουν στη θάλασσα.
Έρευνα – βόμβα: Προβληματικό νερό σε 15 περιοχές της Ελλάδας – Εφημερίδα “Τα Νέα”
Νερό και νιτρικά: Όλα όσα αξίζει να γνωρίζουμε – OnMed.gr
Τα νιτρικά ιόντα είναι τοξικά για τον άνθρωπο όταν διαλύονται στο πόσιμο νερό.
Τα φωσφορικά ιόντα προκαλούν το φαινόμενο του ευτροφισμού, στα νερά στα οποία καταλήγουν με ανυπολόγιστες συνέπειες για την ποιότητα των νερών και τα οικοσυστήματα.
ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Τα λιπάσματα έχουν υπολογίσιμο κόστος με αποτέλεσμα να αυξάνουν το κόστος της παραγωγής και τις τιμές των προϊόντων. Η χρήση μεγαλύτερων ποσοτήτων λιπασμάτων από τις απαιτούμενες έχει ως αποτέλεσμα το κέρδος που αποφέρει η αύξηση της παραγωγής να είναι μικρότερη από το κόστος τους.
ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ Η ενημέρωση και η εκπαίδευση των καλλιεργητών, ώστε να χρησιμοποιούν το κατάλληλο λίπασμα, στις σωστές ποσότητες και όταν τα φυτά το έχουν ανάγκη είναι το κλειδί για την ορθολογική καλλιέργεια που θα αποφέρει το μέγιστο όφελος με το ελάχιστο οικονομικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα.