Τον Φεβρουάριο του 1869 ο Mendeleev, καταγράφει σε χαρτιά ή σε κάρτες τις χαρακτηριστικές χημικές και φυσικές ιδιότητες των στοιχείων, τα ατομικά βάρη και τα σθένη τους, και στη συνέχεια διευθετεί τις κάρτες με διάφορους τρόπους-συνδυασμούς, ώστε να ταξινομήσει τα στοιχεία. Μετά από 3 μερόνυχτα αδιάκοπης εργασίας καταλήγει να διατυπώσει τον «περιοδικό νόμο»: «Τα στοιχεία όταν τοποθετούνται με βάση τις τιμές των ατομικών βαρών τους, παρουσιάζουν μια διακριτή περιοδικότητα στις ιδιότητές τους».
Ποιος ανακάλυψε πρώτος τον Περιοδικό Πίνακα, ο Mendeleev ή ο Meyer;
Oι Mendeleev και Meyer είναι βέβαιο ότι είχαν κάποια κοινή πορεία, καθώς θήτευσαν και οι δύο στο εργαστήριο του Bunsen στην Χαϊδελβέργη και παρακολούθησαν και οι δύο το 1860 το Συνέδριο της Καρλσρούης. Επίσης είναι βέβαιο ότι το έργο καθενός από αυτούς επηρεάστηκε από του άλλου, καθώς προχώρησαν σε διαδοχικές διορθώσεις, όμως αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι o Mendeleev δημοσίευσε πρώτος τον Π.Π. και δικαίως του αποδόθηκε η τιμή της ανακάλυψής του.
Γιατί ο Mendeleev δεν πήρε το βραβείο Nobel;
Το 1906, η Επιτροπή Νόμπελ Χημείας πρότεινε στη Σουηδική Ακαδημία τον Mendeleev, αλλά στην ολομέλεια της Ακαδημίας, ο Σουηδός χημικός Johan Clason (1848-1937) διαφώνησε, διότι θεώρησε ότι θα έπρεπε συνυποψήφιος να είναι ο Cannizzaro, ο οποίος είχε υπολογίσει τα ακριβή ατομικά βάρη του Cannizzarο που χρησιμοποίησε ο Medeleev.
Ο εκπρόσωπος της επιτροπής Νόμπελ Φυσικής, ο Σουηδός φυσικο-χημικός Svante Arrhenius πρότεινε την απόρριψη του Mendeleev, υποστηρίζοντας ότι ο ήδη 37 ετών «περιοδικός πίνακας» ήταν πολύ παλαιός για να αναγνωρισθεί η ανακάλυψή του το 1906.
Το 1907, οι Mendeleev και Cannizzaro ήταν μεταξύ των υποψηφίων για το Νόμπελ. Όμως, στις 31 Ιανουαρίου 1907, ο Mendeleev πέθανε, χωρίς να πάρει Νόμπελ, για μια από τις πιο σημαντικές ανακαλύψεις στην Ιστορία της Χημείας.
O ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΟΥ MENDELEEV
O Mendeleev είχε την οξυδέρκεια να αφήσει κενά θεωρώντας ότι κάποια στοιχεία δεν είχαν ακόμη ανακαλυφθεί, αλλά και να αντιστρέψει την σειρά ορισμένων στοιχείων, όπως το Ιώδιο με το Τελλούριο με βάση τις ιδιότητές τους. Τρία άγνωστα στοιχεία που αντιστοιχούσαν στις θέσεις κάτω από τα στοιχεία: βόριο, αλουμίνιο και πυρίτιο, τα ονόμασε εκα-βόριο, εκα-αλουμίνιο και εκα-πυρίτιο και προέβλεψε τις ιδιότητές τους (έκα στα σανσκριτικά: ένα).
Μερικά χρόνια αργότερα τα στοιχεία αυτά ανακαλύφθηκαν και οι προβλέψεις του Mendeleev επαληθεύτηκαν.
| Η ανακάλυψη του Εκα-αλουμινίου (Γάλλιο / Ga) | Η ανακάλυψη του Εκα-βορίου (Σκάνδιο / Sc) | Η Ανακάλυψη του Εκα-πυριτίου (Γερμάνιο / Ge) |
| Το 1875 ο Γάλλος χημικός Lecoq Boisbaudran (1838-1912) ανακάλυψε φασματοσκοπικά ένα νέο στοιχείο που το ονόμασε γάλλιο (προς τιμήν της πατρίδας του – Gallia ή του ίδιου, διότι lecoq=gallus= κόκορας). Ο Boisbaudran προσδιόρισε πειραματικά την πυκνότητα, το σημείο τήξης, την ένωσή του με οξυγόνο, κ.ά., και δημοσίευσε τα αποτελέσματά του. Κατάπληκτος ο
Boisbaudran, έλαβε ένα γράμμα από τον Mendeleev που τον ενημέρωνε ότι το στοιχείο αυτό είχε προβλεφθεί, είχε ονομασθεί εκα-αλουμίνιο, και ότι η πυκνότητά του δεν είναι 4,7 που είχε υπολογίσει πειραματικά, αλλά 5,9». Ο Boisbaudran επαναπροσδιόρισε την πυκνότητα του γαλλίου, υποβάλλοντας το σε πιο επιμελημένο καθαρισμό, και βρήκε ότι είχε κάνει λάθος –η πυκνότητα του γαλλίου ήταν 5,9! |
Το 1879, ο Σουηδός χημικός Lars Nilson (1840-1899) ανακάλυψε ένα νέο στοιχείο, το οποίο ονόμασε σκάνδιο, αλλά τα πειραματικά αποτελέσματά του ήταν λανθασμένα. Τα αποτελέσματα του Nilson διόρθωσε ο επίσης Σουηδός χημικός P. Gleve (1840-1905) ο οποίος ανακάλυψε ότι ήταν το εκα-βόριο με ατομικό βάρος 44, που είχε προβλέψει ο Mendeleev, τον οποίο και ενημέρωσε με επιστολή. | Το 1885, ο Γερμανός χημικός Clemens Winkler (1838-1904) απομόνωσε ένα νέο στοιχείο το οποίο ονόμασε γερμάνιο.
Το γερμάνιο, τελικά, βρέθηκε ότι δεν ήταν άλλο από το εκα-πυρίτιο που είχε προβλέψει ο Mendeleev. |
Φυσικά εκτός από τις σωστές προβλέψεις ο Mendeleev είχε και ορισμένες αποτυχίες, οι οποίες καθόλου δεν μείωσαν την αξία του Περιοδικού Πίνακα τόσο ως προς την συστηματοποίηση της Χημείας, όσο και ως προς την δυναμική του για την ανακάλυψη νέων στοιχείων.