Φάρμακα, σαπούνια, απορρυπαντικά, λιπάσματα, εντομοκτόνα, πλαστικά, μέταλλα, ορυκτά καύσιμα και λιπαντικά

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Κείμενο με επιπλέον πληροφορίες για τα φάρμακα, σαπούνια, απορρυπαντικά, λιπάσματα, πλαστικά, μέταλλα, ορυκτά καύσιμα και λιπαντικά για εμπλουτισμό γνώσεων και αφόρμηση για δραστηριότητες.

ΦΑΡΜΑΚΑ

Τα αντιβιοτικά για τις μολυσματικές ασθένειες, τα παυσίπονα για την αντιμετώπιση του πόνου, τα φάρμακα της χημειοθεραπείας για την αντιμετώπιση του καρκίνου, του Αids, τα αντικαταθλιπτικά είναι μόνο μερικά από τα επιτεύγματα της Χημείας τα οποία έχουν οδηγήσει στη βελτίωση της υγείας των ανθρώπων και στην αύξηση του μέσου όρου ζωής. Ταυτόχρονα όμως αφενός τα φάρμακα έχουν δυσάρεστες παρενέργειες και αφετέρου η πολυφαρμακία, δηλαδή η αλόγιστη και χωρίς πραγματικό λόγο χρήση των φαρμάκων και ιδιαίτερα των αντιβιοτικών σε ανθρώπους και ζώα, έχει προκαλέσει την αντοχή στη δράση τους και τη μείωση της αποτελεσματικότητάς τους.

ΣΑΠΟΥΝΙΑ, ΑΠΟΛΥΜΑΝΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΑ

Βελτιώνουν τις συνθήκες υγιεινής της ζωής των ανθρώπων με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν λιγότερο από τις μολυσματικές ασθένειες. Η χρήση των σαπουνιών και των απορρυπαντικών έχει ελαχιστοποιήσει την εμφάνιση ασθενειών όπως ο τύφος, που τους προηγούμενους αιώνες ευθυνόταν για τη μεγάλη θνησιμότητα στην Ευρώπη. Η αλόγιστη χρήση τους όμως έχει ως αποτέλεσμα τη συσσώρευσή τους στις λίμνες, στα ποτάμια και στη θάλασσα, και την εμφάνιση του φαινομένου του ευτροφισμού, που υποβαθμίζει το υδάτινο περιβάλλον και επηρεάζει την τροφική αλυσίδα. Το χλώριο, το οποίο είναι ισχυρό απολυμαντικό και χρησιμοποιείται κυρίως για την απολύμανση του πόσιμου νερού και στις κολυμβητικές δεξαμενές, είναι τοξικό και έχει χρησιμοποιηθεί κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ως πολεμικό αέριο.

ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΝΤΟΜΟΚΤΟΝΑ

Η επάρκεια των τροφίμων για έναν διαρκώς αυξανόμενο πληθυσμό στη Γη απαιτεί εντατική καλλιέργεια η οποία υποστηρίζεται με τη χρήση λιπασμάτων και εντομοκτόνων. Η χρήση των συνθετικών λιπασμάτων που αναπληρώνουν τα θρεπτικά συστατικά του εδάφους και των εντομοκτόνων που αντιμετωπίζουν τις ασθένειες των φυτών αύξησε τις δυνατότητες της γεωργικής παραγωγής. Η άκριτη όμως και υπερβολική χρήση λιπασμάτων, τα οποία δεν μπορούν να απορροφήσουν τα φυτά, έχει ως αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων οριζόντων και την υποβάθμιση της ποιότητας του νερού. Αντίστοιχα, η υπερβολική χρήση παρασιτοκτόνων ενοχοποιείται για δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία των καταναλωτών, ενώ τα εντομοκτόνα χρησιμοποιήθηκαν και για πολεμικούς σκοπούς. Στη διασφάλιση της ποιότητας των τροφίμων καθοριστικό ρόλο έχουν τα συντηρητικά τροφίμων: ουσίες που παρατείνουν τον χρόνο ζωής των τροφίμων, ώστε να αποθηκεύονται για μεγαλύτερο χρόνο.

ΜΕΤΑΛΛΑ

Παραλαμβάνονται από τα ορυκτά τους, τα οποία βρίσκονται στη φύση κυρίως στο υπέδαφος, και με κατάλληλη επεξεργασία παράγονται σε καθαρή μορφή. Για παράδειγμα, ο σίδηρος παραλαμβάνεται από τον αιματίτη ή τον σιδηροπυρίτη. Στη συνέχεια χρησιμοποιούνται είτε σε καθαρή μορφή, όπως το αλουμίνιο, είτε αναμεμειγμένα με άλλα σώματα ώστε να έχουν καλύτερες ιδιότητες, όπως ο χάλυβας (σίδηρος αναμεμειγμένος με άνθρακα). Η χρήση των μετάλλων είναι εκτεταμένη από τους προϊστορικούς χρόνους, καθώς από αυτά κατασκευάστηκαν τα πρώτα εργαλεία και όπλα. Η χρήση του χαλκού αρχικά και του σιδήρου στη συνέχεια σήμαναν την αυγή του πολιτισμού.

ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΛΑΣΤΙΚΑ

Παράγονται από τα κλάσματα του πετρελαίου στην πετροχημική βιομηχανία και έχουν ευρεία χρήση, από τα αθλητικά παπούτσια, τα έπιπλα, τα υλικά συσκευασίας, τους υπολογιστές και τα κινητά τηλέφωνα μέχρι τα πλοία και τα αεροπλάνα, γιατί είναι φθηνά, ανθεκτικά και ελαφριά. Χρησιμοποιούνται ως υλικά συσκευασίας, ως ελαστικά σε μέσα μεταφοράς, ως υλικά κατασκευών, για οικιακή χρήση, για είδη σπορ (ιστιοσανίδες, σκι, μπάλες, ρακέτες) και ψυχαγωγίας (CD, DVD, PC), καθώς και για την κατασκευή τεχνητών μελών (χεριών, αρτηριών, βαλβίδων καρδιάς κ.ά.). Η αλόγιστη χρήση τους επιβαρύνει το περιβάλλον, διότι, ακριβώς λόγω της αντοχής τους, απαιτούνται πολλά χρόνια για την αποικοδόμησή τους.

ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ ΚΑΙ ΛΙΠΑΝΤΙΚΑ

Παράγονται κυρίως από την επεξεργασία του αργού πετρελαίου στα διυλιστήρια. Το αργό πετρέλαιο είναι ένας μη ανανεώσιμος φυσικός πόρος, καθώς σχηματίστηκε στο υπέδαφος με την επίδραση υψηλών θερμοκρασιών και πιέσεων από τον μετασχηματισμό πλαγκτόν που καταπλακώθηκε χιλιάδες χρόνια πριν. Χρησιμοποιούνται για θέρμανση (πετρέλαιο - φυσικό αέριο), κίνηση (βενζίνη - φυσικό αέριο - κηροζίνη στα αεροπλάνα), μετατροπή της ενέργειας που εκλύεται κατά την καύση τους σε ηλεκτρική ενέργεια και λίπανση μηχανών. Η εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, τα αποθέματα των οποίων είναι περιορισμένα, έχει οδηγήσει σε διεθνείς συρράξεις, ενώ η αλόγιστη χρήση τους επιβαρύνει σημαντικά το περιβάλλον με ρύπους οι οποίοι επιβαρύνουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου προκαλώντας την υπερθέρμανση της Γης.